محمد حسین جعفریان/

یک شیوه بسیار پیچیده در فضای مجازی ابداع شده که بدون هیچ ردپایی بیشترین تأثیر منفی را بر جامعه و مردم می‌گذارد. ناگهان در گروه یا خصوصی پیامی حاکی از خبری بشدت منفی را دریافت می‌کنید که ذیل آن لینک هم داده شده و ضمن نقل خبر، کلی هم برای مردم دلسوزی شده و خواهش شده تا برای هر کس می‌توانید آن را بفرستید تا آن‌ها که باید ببینند! با تأسف ۹۰ درصد مخاطبان این فضا به محض دیدن خبری تا این حد تلخ و مشاهده لینک زیر آن که بیشتر سایت‌های معتبر خبری است، بلافاصله آن را برای جمیع مخاطبان و گروه‌هایشان می‌فرستند. ۵ درصدی می‌روند و خبر را باز می‌کنند و همین که می‌بینند تیتر و محتوا کمابیش همان است، فکر می‌کنند تحقیق صحت هم کرده‌اند و با وجدان آسوده آن را به جمیع مخاطبانشان ارسال می‌کنند.

اما خدعه رایج در این بین چیست؟ گاه شایعه‌ای را پیدا می‌کنند مربوط به چندین سال پیش، مثلاً شهردار فلان جا پیرزنی دستفروش را کتک زده است. لینک این خبر قدیمی را برمی‌دارند و اصل خبر را می‌نویسند و به ساعت نکشیده، صدها هزار نمونه از آن ارسال شده. اما بحث این است که شاید در یک سایت معتبر هم این خبر یا نمونه‌های مشابه بوده، ولی بعد تکذیب شده، مهم‌تر از آن، تاریخ خبر است که معمولاً هیچ‌کس به آن توجه نمی‌کند. گاهی هم خبرها تلخ و واقعی مثلاً از فلان مدرسه در فلان روستای دورافتاده که دانش‌آموزان دچار فقر مطلقند نشر می‌کنند، با متنی جانگداز و باز با لینک معتبر. اما مراجعه که می‌کنی می‌بینی خبر مربوط به هفت سال پیش است. یا اخبار سیاسی قدیمی که به نحوی تناسبی با حال دارند و تأمین کننده هدف آن‌هایند را چنین می‌کنند.

یک بار دیگر هم در همین ستون نوشته‌ام و تذکر داده‌ام. فرستادن مطلبی که نوشته، هنر و اثر شما نیست، به صرف دلسوزی، کار کارستانی نیست. اول ببینید دارید در سپاه حسین(ع) شمشیر می‌زنید یا سپاه یزد، بعد مطلب را به دو هزار جا فوروارد کنید. دست کم اندک تحقیقی بکنید و ببینید نوشته مال چه تاریخی است. اگر مال هفت سال پیش است چرا آن را دوباره بازنشر کرده و حالا به خورد شما می‌دهند. فکر کنید هدف چیست؟ به خدا عقل هم چیز خوبی است. این‌ها چند تیم سازماندهی شده‌اند. فقط هم هدفشان گسترش یأس در میان مردم است و ضربه زدن به مردم و حیرتا که این کار توسط برخی از همین مردم و حتی برخی از نخبگان مدعی و اقشار تحصیلکرده همین مردم می‌کنند و از آن‌ها سربازان مفت و مجانی برای هدف خودشان می‌سازند. در واقع شما که فوری این‌ها را بازنشر می‌کنی، داری تیری به سمت خودت و به دست خودت پرتاب می‌کنی و آن‌هم با چه شوقی!

گروهی از یاران سال‌های دانشجویی داریم که حالا هر کدام جایی رئیس و مدیر و مسئولی برای خودشانند، اما حیرتا که روزانه بارها چنین پیام‌هایی آنجا نشر می‌شود و حیرتا که کسی واکنشی هم نشان نمی‌دهد. به یکی که نمونه‌ای از این اخبار را نشر کرده بود و آدم محترم و شریفی نیز هست (جالب که گفت تاریخ مطلب را ندیده) شرح و تذکر می‌دادم، حیرتا که حتی نپذیرفت کارش اشتباه بوده. یک دلیل عجیب و بی‌ربط برای ترویج این دروغ تأسفبار آورد که حالم را بدتر کرد و زدم از این گروه یاران و نخبگان بیرون... نخبگان که این هایند، وای به حال بقیه!